Piece Details
Artist: Józef Brandt
Lived: 1841 - 1915
Also known as: J Brandt, J. Brandt
Title: Stajenny z wierzchowcami, 1883
Year: 1883
Dimensions: 53,5 x 88,0 x
Tools: oil
Surfaces: canvas
Signed: Yes
Provenance:
Polska, kolekcja prywatna Bukowskis Helsinki, aukcja 05.05.2019, poz. 1106155 Skandynawia, kolekcja prywatna
Description:
Na początku lat 80. w malarstwie Józefa Brandta pojawił się nowy typ przedstawienia odnoszący się do tematyki myśliwskiej i ukazujący łowczych lub stajennych z końmi i psami, przed chatą lub dworkiem w oczekiwaniu na wyjazd na polowanie. Kompozycje te osadzone były zazwyczaj w czasach współczesnych artyście przez co stawały się niejako dokumentalnym zapisem otaczającej go rzeczywistości. Nierzadko bowiem tłem do inscenizowanych przez Brandta scen było rodzinne Orońsko, z jego zabudowaniami i mieszkańcami. W majątku tym Brandt spędzał każdego roku kilka miesięcy. Do takich kompozycji należy oferowany obraz „Stajenny z wierzchowcami” z 1883 roku. Utrzymany w charakterystycznym dla tamtych lat kameralnym duchu olej przedstawia stajennego bądź łowczego w grupie trzech różnobarwnej maści koni i z towarzyszącym mu chartem myśliwskim. Grupa zwrócona jest do widza tyłem stojąc jednocześnie przodem do znajdujących się w dalszej części kompozycji zabudowań. Wedle zwyczaju Brandt zwykł grupować swoich modeli składających się z pracowników majątku i jego własnych koni by następnie utrwalić ich na fotografii, która stanowiła element przygotowań poprzedzających namalowanie obrazu. Również oferowany obraz został taką dokumentacją opatrzony i znajduje się w zbiorach Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (Józef Brandt (1841-1915) [katalog wystawy], wyd. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2018, tom III, kat. V. 103-104). Józef Brandt należał do tych malarzy monachijskich, którzy chętnie wykorzystywali w swej twórczości zalety fotografii. Zachowało się archiwum zdjęć, którymi posługiwał się artysta. Znaczna jego część znajduje się obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie, dokąd trafiła bezpośrednio z monachijskiego atelier artysty w 1920 roku. Najwcześniejsze zachowane odbitki pochodzą z połowy lat 60. XIX wieku. Oferowany obraz jest jedną z najwcześniejszych prac, w których Brandt odtworzył scenę z fotografii orońskich. Poprzedza je jedynie grupa obrazów z lat 1880-1882. Utrzymany w jasnej barwie obraz „Stajenny z wierzchowcami” odznacza się pogodnym nastrojem oczekiwania. Artyście doskonale udało się utrwalić na płótnie ciszę i spokój tego skąpanego w słońcu poranka zdającego się zapowiadać wspaniały dzień. Kompozycja należy do gatunku kameralnych, pozwalających się skupić na dopracowanym przez Brandta szczególe i poczuć atmosferę uchwyconego przezeń momentu. Z jednej strony mamy do czynienia z przekazem o naturze osobistej, zważywszy na fakt, że ujęta scena nie odwołuje się do anonimowych siedemnastowiecznych stepów Ukrainy lecz przedstawia rodzinne ziemie malarza. Z drugiej zaś oferowany obraz wpisuje się w szeroko przez Brandta podejmowaną tematykę stylu życia i obyczajowości mieszkańców polskiej wsi w epoce jemu współczesnej.
Created: 23-04-2025 22:09